Reforma në Sektorin e Ujit

Water Sector Reform

Reforma në Sektorin e Ujit

Në maj të vitit 2022, Këshilli i Ministrave ka miratuar Vendimin Nr. 302, për Riorganizimin e Kompanive të Ujësjellës-Kanalizimeve, i cili konsolidon sektorin e ujit në Shqipëri duke bashkuar 57 ofrues të shërbimeve të bazuar në bashki në 15 Kompani Rajonale. Objektivi i këtij procesi konsolidimi është të:

përmirësojë cilësinë e shërbimit,
rrisë efikasitetin e ofrimit të shërbimit, dhe
përmirësojë qëndrueshmërinë financiare të ofruesve të shërbimeve.

Disa aspekte kyçe të Vendimit të Këshillit të Ministrave për të ristrukturuar sektorin përmblidhen si më poshtë:

15 Shoqëri të Reja Aksionare

Kompanitë e reja rajonale të krijuara si shoqëri aksionare

Riorganizimi i ndërmarrjeve të ujit si Subjekte të Kompetencave të Përbashkëta (SKPUK) do të realizohet përmes krijimit të shoqërive të reja aksionare me dy nivele administrimi, në përputhje me dispozitat e Ligjit nr. 9901, datë 14.4.2008, “Për tregtarët dhe shoqëritë”, siç është ndryshuar.
*SHËNIM: Këto ‘Subjekte të Kompetencave të Përbashkëta (SKPUK) do të emërtohen më vonë gjithashtu si ‘Ujësjellës Kanalizime Rajonale (UKR). Ky term do të përdoret nga ky moment e tutje.
Njësitë e qeverisjes lokale (bashkitë) që bien dakord për krijimin e SKPUK të reja do të ndjekin statutin standard të shabllonit që shërben si akt themelor për krijimin e SKPUK. SKPUK do të kryejë aktivitetin e furnizimit me ujë dhe shërbimeve të ujërave të zeza në zonat e shërbimit sipas hartës territoriale, e miratuar nga Agjencia Kombëtare për Furnizimin me Ujë dhe Infrastrukturën e Kanalizimeve dhe Mbetjeve (AKUM).

Struktura Institucionale e Kompanive të Reja Rajonale

Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë është aksionari kryesor

UKR-të e krijuara do të kenë në asamblenë e aksionarëve përfaqësues të qeverisë qendrore të Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë (MIE), e cila do të mbajë të paktën 51% të aksioneve, ndërsa pjesa tjetër do të mbahet nga përfaqësues të qeverisë lokale, bashkitë brenda Rajonit dhe/ose Rajoneve të ndryshme që aktualisht zotërojnë ndërmarrjet ekzistuese të ujit, të cilat do të transferohen.
Pjesëmarrja në përqindje e Bashkive në asamblenë e aksionarëve të UKR-së së re do të llogaritet në përpjesëtim me numrin e klientëve aktivë që këto kompani kanë në momentin e nënshkrimit të marrëveshjes për krijimin e kompanisë rajonale. Vlera totale e saj do të përbëjë 49% të aksioneve të kompanisë së re rajonale.

Financimi i investimeve të UKR-ve të reja

UKR-të janë të detyruar të respektojnë marrëveshjet, obligimet kontraktuale, kontratat e shërbimit, si dhe çdo të drejtë/derivuar nga ato, të nënshkruara midis Këshillit të Ministrave, ministrive dhe institucioneve qendrore, ndërmarrjeve të ujit dhe ish-njësive të qeverisjes lokale, me institucione financiare ndërkombëtare dhe kompani kontraktore.
Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë, në përputhje me dokumentet strategjike sektoriale të miratuara, do të alokojë të gjitha fondet e planifikuara për investime nga buxheti shtetëror ose institucionet financiare ndërkombëtare vetëm përmes UKR-ve të reja.

Transferi i aktiviteteve dhe aseteve

Bashkitë që bien dakord të marrin pjesë në procesin e riorganizimit, miratojnë dhe marrin të gjitha hapat e nevojshëm që kërkohen nga ligjet në fuqi për të vazhduar me transferimin e aktivitetit aktual të ndërmarrjes së ujit (transferuesi) në UKR-në e re (pritësi i transferimit) do të bëhen në përputhje me dispozitat e Ligjit nr. 92/2014, datë 24.07.2014 “Për tatimin mbi vlerën e shtuar në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar, në përputhje me riorganizimin dhe planin kombëtar të hartuar nga AKUM.
Transferimi i aktivitetit do të bazohet në një kontratë të notuar (marrëveshje transferimi) që do të nënshkruhet midis palëve (transferuesit dhe pritësit të transferimit) e cila do të regjistrohet në bilancet financiare të Kompanive të reja.

Licencat e reja nga ERRU

UKR-ja e re e krijuar nga riorganizimi në përputhje me hartën e ndarjes territoriale të hartuar nga AKUK, brenda tre muajve nga miratimi i Prefektit të Rajonit, do të aplikojë për të marrë një licencë të re për ofrimin e shërbimeve të furnizimit me ujë dhe kanalizimeve nga Autoriteti Rregullator të Ujit (ERRU)